THE GHOST WRITER (1979), του Philip Roth

Για τον μυημένο στις εμμονές και τη θεματική του Roth, το ξεκίνημα ενός βιβλίου του θυμίζει, σε επίπεδο συναισθηματικής ανταπόκρισης, την παρακολούθηση των εναρκτήριων τίτλων κάθε νέας ταινίας του Woody Allen. Ξέρεις σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τι σε περιμένει και είτε ανυπομονείς σα τρελός είτε βαριέσαι πριν καν αρχίσει. Όχι απλά ανήκω στην πρώτη κατηγορία, αλλά η οπαδική ταύτιση έχει φτάσει σε τέτοια εμβάθυνση που απορώ με όσους αδυνατούν να συγχρωτιστούν με την πένα του. Πέρα από την ιδιοφυία του εβραϊκού αυτοσαρκασμού (το κινηματογραφικό ανάλογο του οποίου θα εντόπιζα στους αδελφούς Coen και στον προαναφερθέντα διοπτροφόρο), πέρα ακόμα και από το χιούμορ της «ανδρικής» και λογοτεχνικής αυτοαναφορικότητας, είναι η σιγουριά ενός αφηγητή που είτε σου μιλάει για το Ολοκαύτωμα είτε για αυνανισμό, γνωρίζει πώς να σε κάνει να κρέμεσαι από τα χείλη του. Ένα ποτήρι κρασί (κάντο μπουκάλια στην περίπτωσή μου), απαλός Coleman Hawkins από πίσω και το The Ghost Writer στα χέρια, τι άλλο μπορεί να ζητήσει κανείς; Εδώ γίνεται η εισαγωγή μας στο alter ego του συγγραφέα, Nathan Zuckerman, ο οποίος σε ηλικία μόλις 23 ετών παίρνει το θάρρος να επισκεφτεί το απόμερο σπίτι του περίφημου (καθότι τον «συναντούμε» μέχρι και στο πρόσφατο Exit Ghost) ειδώλου του, E. I. Lonoff. Στο σπίτι του απομονωμένου συγγραφέα, ο Zuckerman θα συναντήσει και την νεαρή Amy Bellette. Αν και ο τίτλος ταιριάζει γάντι στον καθένα από τους τρεις βασικούς χαρακτήρες (και όχι μόνο), η Bellette είναι αυτή που θα δώσει την αφορμή για τη σύγχυση μεταξύ επινοημένου και πραγματικού κόσμου. Φυσικά υπάρχει το θέμα της ευθύνης του συγγραφέα απέναντι στο έργο του, το ζήτημα της εβραϊκής ταυτότητας στην εποχή που ακολούθησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακόμα και μια οξεία σκιαγράφηση της συνύπαρξης με έναν καλλιτέχνη και τα προβλήματα που αυτή συνεπάγεται. Όμως, είναι η έμπνευση της ταύτισης της Bellette με την Anne Frank που κερδίζει την προσοχή, τέμνει τη φαντασία με την Ιστορία και, εν τέλει, μας οδηγεί στο να υποκλιθούμε στο ταλέντο του Roth που με μία πρόταση μόνο, ισοδύναμη με αφηγηματική στροφή 180 μοιρών, θα μας επαναφέρει στην πραγματικότητα ή μήπως στον κόσμο του Zuckerman; Στον τελευταίο, ο Roth βρίσκει (ευτυχώς) τον ήρωα που θα διοχετεύσει το δαιμόνιο ταλέντο του σε όλα τα επόμενα χρόνια και στον οποίο, μάλλον, σε μεγάλο βαθμό χρωστά αυτό που είναι σήμερα.